ასე დაიჯერა. დაიჯერა, მაგრამ ეჭვის თესლი იქ იყო და დარჩა და დროდადრო პატარა ფესვს აგზავნიდა. მან ყველაფერი შეცვალა, რომ ეს თესლი იზრდება. ამან აიძულა ენდერს უფრო ყურადღებით მოესმინა ხალხის აზრი და არა მათი ნათქვამი. ეს მას ბრძენი გახადა.
(So he believed. Believed, but the seed of doubt was there, and it stayed, and every now and then sent out a little root. It changed everything, to have that seed growing. It made Ender listen more carefully to what people meant, instead of what they said. It made him wise.)
"ენდერის თამაშში" გმირი ენდერ ვიგინი ფლობს მტკიცე რწმენას, რომელიც ჩამოყალიბებულია მისი გამოცდილებით და მის გარშემო არსებული მოლოდინებით. თუმცა, ეჭვის მუდმივი ნაკადი ართულებს მის აღქმას, რის გამოც მას ეჭვქვეშ აყენებს სხვათა სიტყვების მიღმა არსებული ჭეშმარიტი ზრახვები. ეს ეჭვი არ არის მხოლოდ დაბრკოლება; პირიქით, ის ხელს უწყობს ადამიანთა ურთიერთქმედების სირთულეების უფრო ღრმა გაგებას.
რწმენისა და ეჭვის ეს ორმაგობა საბოლოოდ ხელს უწყობს ენდერის სიბრძნეს. გაურკვევლობის ზრდა ემსახურება მას, როგორც კატალიზატორს, რომ უფრო გააზრებულად ჩაერთოს გარშემომყოფებთან, პრიორიტეტულად მიენიჭოს ჭეშმარიტ კომუნიკაციას ზედაპირულ დიალოგზე. ამრიგად, ის, რაც იწყება, როგორც უბრალო ეჭვის თესლი, გარდაიქმნება მისი პერსონაჟის განვითარების არსებით ნაწილად.
