ის, ვინც სწავლობს, უნდა იტანჯოს. და ჩვენს ძილის ტკივილშიც კი, რომელსაც არ შეუძლია დაივიწყოს ვარდნა დაეშვა და ჩვენს სასოწარკვეთილებაში, ჩვენი ნების საწინააღმდეგოდ, ღვთის საშინელი მადლით მოდის სიბრძნე.
(He who learns must suffer. And even in our sleep pain that cannot forget falls drop by drop upon the heart, and in our own despair, against our will, comes wisdom to us by the awful grace of God.)
ფილიპ კ. დიკის "The Valis Trilogy" - ში, ციტატა ხაზს უსვამს ღრმა ურთიერთობას სწავლისა და ტანჯვას შორის. იგი გვთავაზობს, რომ ცოდნის მოპოვება ხშირად გულისხმობს ტკივილსა და გაჭირვებას. არსებობის ეს ასპექტი მიუთითებს იმაზე, რომ სიბრძნე ადვილად არ მიიღწევა; უფრო მეტიც, ის ყალბი გამოცდილებით, რომლებიც ჩვენს გამძლეობასა და გაგებას ასრულებენ.
ციტატა კიდევ უფრო ხაზს უსვამს იმას, რომ ჩვენს ქვეცნობიერ სახელმწიფოებშიც კი, მაგალითად, ძილი, ჩვენ სრულად ვერ გავურბით ჩვენი წარსულის ტვირთს. ტკივილი მუდმივი თანამგზავრია და ამ ტანჯვის საშუალებით, ჩვენ უნებურად ვიღებთ შეხედულებებს და სიბრძნეს. საბოლოო ჯამში, იგი გვთავაზობს, რომ ეს ტრანსფორმაცია და განმანათლებლობა ჩამოვიდეს, თუმცა რთული გარემოებებით, როგორც უფრო მაღალი ძალისგან საჩუქარი, აქ მოიხსენიება, როგორც "ღვთის საშინელი მადლი".